کاتاراکت (آب مروارید)
کاتاراکت یا آب مروارید یک بیماری شایع چشمی است که عمدتاً در افراد مسن رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به کاهش بینایی شود. در این مقاله به بررسی علت‌ها، علائم، روش‌های تشخیص و درمان این بیماری خواهیم پرداخت. همچنین تصاویر مرتبط با کاتاراکت نیز ارائه خواهند شد.
علت‌های کاتاراکت
کاتاراکت زمانی رخ می‌دهد که عدسی چشم که به طور طبیعی شفاف است، شروع به کدر شدن می‌کند. عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد کاتاراکت نقش داشته باشند:
پیری: شایع‌ترین علت کاتاراکت، افزایش سن است. با گذشت زمان، پروتئین‌های موجود در عدسی چشم تغییر شکل داده و تجمع می‌یابند که این امر منجر به کدورت عدسی می‌شود.
ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی کاتاراکت می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
آسیب‌های چشمی: ضربه به چشم یا برخی آسیب‌های چشمی می‌توانند منجر به تشکیل کاتاراکت شوند.
بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند دیابت می‌توانند باعث افزایش خطر کاتاراکت شوند.
مصرف داروها: مصرف طولانی‌مدت برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها می‌تواند به تشکیل کاتاراکت منجر شود.
عوامل محیطی: قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه‌های ماوراءبنفش خورشید و نیز قرارگیری در معرض مواد شیمیایی مضر نیز می‌توانند به تشکیل کاتاراکت کمک کنند.
علائم کاتاراکت
کاتاراکت به‌طور تدریجی پیشرفت می‌کند و علائم آن ممکن است در ابتدا خفیف باشند. برخی از علائم شایع کاتاراکت عبارتند از:
کاهش تدریجی بینایی: یکی از اولین علائم کاتاراکت کاهش تدریجی بینایی است که به مرور زمان بدتر می‌شود.
دوبینی: بیماران ممکن است دوبینی یا دیدن چندین تصویر از یک شی را تجربه کنند.
حساسیت به نور: نور شدید می‌تواند برای افراد مبتلا به کاتاراکت ناخوشایند باشد و منجر به خیرگی یا چشم‌درد شود.
تغییر در دید رنگ‌ها: افراد مبتلا به کاتاراکت ممکن است رنگ‌ها را کم‌رنگ‌تر و کمتر واضح ببینند.
دید ابری یا تیره: دیدن دنیا به شکلی ابری یا تیره یکی دیگر از علائم کاتاراکت است.
تشخیص کاتاراکت
تشخیص کاتاراکت معمولاً توسط یک چشم‌پزشک انجام می‌شود. مراحل تشخیص شامل موارد زیر است:
معاینه چشمی: چشم‌پزشک با استفاده از ابزارهای خاصی مانند لامپ اسلیت (slit lamp) و افتالموسکوپ، عدسی چشم را معاینه می‌کند.
آزمون بینایی: اندازه‌گیری میزان بینایی با استفاده از چارت چشم (eye chart) برای تعیین میزان کاهش بینایی انجام می‌شود.
اندازه‌گیری فشار چشم: این آزمون برای اطمینان از عدم وجود سایر بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم انجام می‌شود.
درمان کاتاراکت
درمان کاتاراکت بستگی به شدت کدورت عدسی و تأثیر آن بر زندگی روزمره بیمار دارد. در مراحل ابتدایی کاتاراکت، تغییرات ساده در سبک زندگی و استفاده از عینک می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند. با این حال، زمانی که کاتاراکت به میزان قابل توجهی بر بینایی تأثیر می‌گذارد، جراحی توصیه می‌شود. در ادامه، روش‌های درمانی مختلف برای کاتاراکت بررسی می‌شوند.
درمان‌های اولیه
عینک و لنزهای تماسی: در مراحل ابتدایی کاتاراکت، تغییر در نسخه عینک یا لنزهای تماسی می‌تواند به بهبود بینایی کمک کند. استفاده از عینک‌های مخصوص برای کاهش خیرگی و حساسیت به نور نیز ممکن است مفید باشد.
عدسی‌های بزرگ‌نمایی: برای کمک به خواندن و انجام کارهای دقیق، استفاده از عدسی‌های بزرگ‌نمایی می‌تواند موثر باشد.
جراحی کاتاراکت
زمانی که کاتاراکت به میزان قابل توجهی بینایی را تحت تأثیر قرار دهد و فعالیت‌های روزمره بیمار را مختل کند، جراحی کاتاراکت به عنوان درمان اصلی پیشنهاد می‌شود. جراحی کاتاراکت شامل برداشتن عدسی کدر شده و جایگزینی آن با یک عدسی مصنوعی است. این جراحی معمولاً به دو روش اصلی انجام می‌شود:
فیکوامولسیفیکاسیون (Phacoemulsification):
این روش رایج‌ترین و پیشرفته‌ترین تکنیک جراحی کاتاراکت است. در این روش:
- پزشک یک برش کوچک در قرنیه ایجاد می‌کند.
- با استفاده از امواج فراصوت، عدسی کدر شده خرد می‌شود و سپس قطعات خرد شده از چشم خارج می‌شوند.
- یک عدسی مصنوعی (IOL) از طریق همان برش کوچک جایگزین عدسی طبیعی می‌شود.
- این روش به دلیل برش کوچک، نیاز به بخیه ندارد و دوره بهبودی کوتاه‌تری دارد.
اکستراکپسولار کاتاراکت اکسکشن (ECCE):
این روش بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که عدسی بسیار کدر یا سفت باشد. در این روش:
- یک برش بزرگتر در قرنیه ایجاد می‌شود.
- عدسی کدر شده به طور کامل و یکپارچه خارج می‌شود.
- یک عدسی مصنوعی (IOL) جایگزین عدسی طبیعی می‌شود.
- این روش نیاز به بخیه دارد و دوره بهبودی طولانی‌تری نسبت به فیکوامولسیفیکاسیون دارد.
پیشگیری از کاتاراکت
اگرچه نمی‌توان از کاتاراکت به‌طور کامل پیشگیری کرد، اما می‌توان با انجام برخی اقدامات خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد:
محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه ماوراءبنفش: استفاده از عینک‌های آفتابی با UV فیلتر می‌تواند کمک‌کننده باشد.
تغذیه سالم: مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین C و E می‌تواند به سلامت چشم‌ها کمک کند.
کنترل بیماری‌ها: مدیریت بیماری‌هایی مانند دیابت می‌تواند خطر کاتاراکت را کاهش دهد.
معاینه منظم چشمی: معاینه‌های منظم چشمی می‌تواند به تشخیص زودهنگام کاتاراکت کمک کند.
نتیجه‌گیری
دکتر پاکراه، یکی از برجسته‌ترین جراحان چشم در ایران، تجربه و دانش زیادی در زمینه تشخیص و درمان کاتاراکت دارد. ایشان تأکید می‌کنند که کاتاراکت یک بیماری چشمی شایع است که عمدتاً در افراد مسن رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به کاهش بینایی شود. با تشخیص زودهنگام و انجام جراحی در صورت نیاز، می‌توان به بهبود بینایی و کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کرد. دکتر پاکراه همچنین معتقدند که رعایت نکات پیشگیری مانند محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه ماوراءبنفش و انجام معاینات منظم چشمی می‌تواند خطر ابتلا به کاتاراکت را کاهش دهد.
دکتر پاکراه با بهره‌گیری از جدیدترین تکنیک‌ها و روش‌های جراحی مانند فیکوامولسیفیکاسیون، توانسته است بسیاری از بیماران مبتلا به کاتاراکت را به بینایی بهتری برساند و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. ایشان بر اهمیت مشاوره منظم با چشم‌پزشک و پیگیری وضعیت سلامت چشم‌ها تأکید دارند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. به توصیه دکتر پاکراه، انجام جراحی کاتاراکت در زمان مناسب می‌تواند نتایج بسیار موفقیت‌آمیزی داشته باشد و افراد را به زندگی فعال‌تر و شادتری بازگرداند.
